ABD-İran Gerilimi ve Dünya Savaşı Riski: Çıkar mı, Çıkmaz mı?
Dünya Savaşı Son günlerde dünya kamuoyunun en çok tartıştığı konuların başında ABD ile İran arasındaki gerilim geliyor. 21 Haziran 2025 gecesi ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği hava saldırısı, bölgesel dengeleri sarsarken akıllara şu soruyu getirdi: Dünya Savaşı çıkar mı? Bu yazıda, yaşanan gelişmelerin olası sonuçlarını ve küresel bir çatışmaya dönüşme ihtimalini detaylıca ele alıyoruz.
ABD-İran Saldırısının Ardındaki Nedenler
ABD’nin İran’a düzenlediği saldırı, yıllardır süren nükleer program gerginliğinin bir sonucu olarak ortaya çıktı. Fordow, Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislere yönelik hava saldırıları, İran’ın nükleer kapasitesine ağır bir darbe indirmeyi amaçladı. ABD Başkanı Donald Trump saldırıyı “tarihi bir başarı” olarak nitelendirdi. Bu gelişme, Dünya Savaşı tartışmalarını yeniden alevlendirdi.
Dünya Savaşı İhtimali Var mı?
Peki, bu gerilim doğrudan bir Dünya Savaşı başlatabilir mi? Aslında bu sorunun yanıtı hem evet hem hayır olabilir. Evet, çünkü büyük güçlerin dolaylı olarak çatışmaya dahil olması, zincirleme reaksiyon yaratabilir. Hayır, çünkü günümüzün küresel dengeleri doğrudan büyük çaplı bir savaşı önleyecek mekanizmalarla doludur. Nükleer caydırıcılık, ekonomik bağımlılıklar ve uluslararası diplomasi halen devrede.
Bölgesel Savaş Mı, Dünya Savaşı Mı?
Mevcut durumda en gerçekçi senaryo, bölgesel bir savaşın patlak vermesi. İran’ın ABD üslerine veya İsrail’e doğrudan saldırması halinde Orta Doğu’da büyük çaplı bir çatışma kaçınılmaz hale gelebilir. Ancak bu durumun bir Dünya Savaşı’na dönüşmesi için Rusya, Çin, Avrupa gibi büyük güçlerin doğrudan askeri olarak müdahil olması gerekir. Şu an için bu güçler gerilimi düşürmeye yönelik açıklamalar yapıyor ve doğrudan çatışmadan kaçınıyor.
Küresel Güçlerin Tavrı
ABD’nin saldırısının ardından Rusya ve Çin gibi ülkeler, gerilimi düşürme çağrısı yaptı. Rusya Trump’ı yeni bir savaş başlatmakla suçlarken, Çin diplomatik çözüm yollarının aranması gerektiğini vurguladı. Avrupa Birliği ise sessiz kalmayı tercih etti. Bu tablo, büyük güçlerin bir Dünya Savaşı senaryosundan uzak durmaya çalıştığını gösteriyor.
Dünya Savaşı Riskini Artıran ve Azaltan Etkenler
Bazı gelişmeler Dünya Savaşı riskini artırabilir. Örneğin, İran’ın beklenenden daha sert bir yanıt vermesi, ABD’nin yeni saldırılar düzenlemesi ve bölgesel ittifakların doğrudan savaşa çekilmesi bu riski yükseltir. Öte yandan nükleer caydırıcılık, küresel ekonominin kırılgan dengeleri ve diplomasi kanallarının halen açık olması riski azaltan unsurlar arasında.
ABD’nin Hesapları ve Trump’ın Stratejisi
Trump yönetimi saldırının İran’ın nükleer silah üretme kapasitesini yok ettiğini iddia ediyor. Ancak bu tarz saldırıların yan etkileri çoğu zaman öngörüldüğünden büyük olur. ABD içinde de saldırının Kongre onayı olmadan yapılmış olması nedeniyle tartışmalar sürüyor. Bazı siyasetçiler bunu yasaların ihlali olarak değerlendiriyor ve Dünya Savaşı riskine dikkat çekiyor.
Dünya Savaşı Çıkar mı?
Tüm gelişmeleri değerlendirdiğimizde Dünya Savaşı çıkar mı sorusunun yanıtı şu şekilde özetlenebilir: Şu anda böyle bir savaşın kapıda olduğunu söylemek abartı olur. Ancak kontrolsüz gelişmeler, yanlış hesaplamalar ve ani misillemeler büyük bir küresel çatışmanın yolunu açabilir. Dünya Savaşı riski şu anda düşük ama dikkatle takip edilmesi gereken bir tehdit olarak masada duruyor.
